Τα βλαστοκύτταρα των ενηλίκων (adult stem cells) αποτελούν τα αρχέγονα, κυρίαρχα κύτταρα του οργανισμού και είναι η πηγή δημιουργίας των οργάνων και των ιστών που απαρτίζουν το σώμα μας.
Τα βλαστοκύτταρα έχουν την ικανότητα να αναπαράγονται μόνα τους. Nα δημιουργούν πανομοιότυπα αντίγραφα (κλώνους) του εαυτού τους η να μετατραπούν (να διαφοροποιηθούν) σε οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου στο σώμα ενός οργανισμού (π.χ. χονδροκύτταρα, οστεοκύτταρα και άλλα). Μπορούν να ωριμάσουν σε κύτταρα του ιστού ή του οργάνου από το οποίο προέρχονται και ο κύριος ρόλος τους είναι να τα συντηρούν και να τα επιδιορθώνουν. Τα κύτταρα αυτά ενεργοποιούνται όταν λαμβάνουν σήματα τραυματισμού ή φλεγμονής στο οργανισμό.
Τα βλαστοκύτταρα δεν εξαφανίζονται μετά την γέννα αλλά παραμένουν στο σώμα μας και γηράσκουν μαζί με αυτό. Μετά από κάποια ηλικία η ανανέωση των ιστών επιβραδύνεται ή σταματά με αποτέλεσμα οι βλάβες της γήρανσης να μην είναι αναστρέψιμες.
Η θεραπεία με βλαστοκύτταρα στοχεύει στο να συλλέξει τα βλαστοκύτταρα από ιστούς που βρίσκονται σε αφθονία αλλά σε ληθαργική κατάσταση και να τα ενέσει στο σημείο της βλάβης, μαζί με ενεργοποιημένα αιμοπετάλια. Τα βλαστοκύτταρα υπό την καθοδήγηση των αιμοπεταλίων και των κυττάρων από τους περιβάλλοντες την βλάβη ιστούς ξεκινούν να διαφοροποιούνται σε όμοιους κυτταρικούς πληθυσμούς αναπληρώνοντας τα κύτταρα και συμβάλλοντας στην τελική αποκατάσταση της βλάβης. Λίγα είναι τα σημεία του ανθρώπινου σώματος που μπορούν να εξαχθούν βλαστοκύτταρα τα οποία να έχουν πρακτική θεραπευτική χρήση.
Ο ιστός που είναι ο πλέον πρόσφορος για την συλλογή των βλαστοκυττάρων είναι ο μυελός των οστών από τον οποίον τα βλαστοκύτταρα λαμβάνονται με οστική παρακέντηση. Επειδή ο αριθμός τους είναι τεράστιος, δεν απαιτείται καλλιέργεια και η θεραπεία εφαρμόζεται σε ένα στάδιο.
Η διαδικασία της θεραπείας
Η διαδικασία για την συγκέντρωση και την προετοιμασία των βλαστοκυττάρων γίνεται σε νοσοκομειακό χώρο, είναι σχετικά απλή και έχει ως ακολούθως:
Αρχικά και με τον ασθενή σε πρηνή θέση γίνεται τοπική αναισθησία στο δέρμα και υποδόριο ιστό στην περιοχή της λεκάνης, ακολούθως με ειδική βελόνη ο ιατρός αναρροφά από το λαγόνιο οστό μικρή ποσότητα νωτιαίου μυελού.
Ο νωτιαίος μυελός ακολούθως φυγοκεντρείται για να ξεχωρίσουν τα βλαστοκύτταρα από τα υπόλοιπα στοιχειά του αίματος. Το τελικό συμπυκνωμένο διάλυμα περιέχει τεράστιο αριθμό βλαστοκυττάρων και αυξητικών παραγόντων. Με την απλουστευμένη αυτή διαδικασία αποφεύγονται οι παλαιότερες και δαπανηρές τεχνικές οι οποίες απαιτούσαν την απομόνωση και καλλιέργεια των βλαστοκυττάρων σε ειδικά εργαστήρια και σε δεύτερο χρόνο την έγχυση τους.
Αφού λοιπόν ολοκληρωθεί η διαδικασία ακολουθεί στον ίδιο χρόνο έγχυση με την καθοδήγηση ακτινοσκοπικού η υπερηχογραφικού μηχανήματος. Ο συνολικός χρόνος είναι περίπου 60 λεπτά και ο ασθενής μπορεί να αποχωρήσει από το νοσοκομείο μετά από μια περίπου ώρα χωρίς περιορισμούς.
Ενδείξεις Θεραπείας με Βλαστοκύτταρα
Η θεραπεία με συμπυκνωμένο μυελό των οστών (BMC) ενδείκνυται για την μέτρια και προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα, όπως και τις τενόντιες βλάβες που δεν έχουν ικανοποιητική ανταπόκριση σε θεραπεία με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP).
Τα βλαστοκύτταρα μπορούν α) να διεγείρουν την επιδιόρθωση και εκ νέου ανάπτυξη του κατεστραμμένου χόνδρου, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τον πόνο και την δυσκαμψία όσων πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα και β) να επουλώσουν ρήξεις τενόντων και μυϊκές θλάσεις.
- Μέτρια και προχωρημένη οστεοαρθρίτιδα όλων των αρθρώσεων.
- Ρήξη και θλάση μυών
- Μερική ρήξη προσθίου και οπίσθιου χιαστού στο γόνατο.
- Μερική ρήξη μηνίσκου στο γόνατο.
- Μερική ρήξη τενόντων στον ώμο.
- Άσηπτη νέκρωση μηριαίας κεφαλής στο ισχίο σε αρχικά στάδια.
- Αρθριτικές αλλοιώσεις σπονδυλικής στήλης.
- Μερική ρήξη Αχιλλείου
Ερωτήσεις και απαντήσεις για το BMC.
Τι σημαίνει BMC;
Το BMC σημαίνει συμπυκνωμένος μυελός των οστών. Ο μυελός είναι ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα οστά του σώματος και κυρίως στα οστά της λεκάνης και του στέρνου. Περιέχει αρχέγονα βλαστοκύτταρα τα οποία όταν ωριμάσουν μετατρέπονται σε άλλους τύπους κυττάρων. Αυτά τα κύτταρα μπορούν να εξαχθούν από το οστό της λεκάνης του ασθενούς και στη συνέχεια συμπυκνωμένα να χρησιμοποιηθούν ως ενέσιμη θεραπεία που ονομάζεται BMC.
Τι είναι η θεραπεία με BMC;
Η θεραπεία με BMC είναι μη χειρουργική θεραπεία που χρησιμοποιείται για διάφορες ορθοπεδικές κακώσεις. Το BMC είναι συμπύκνωμα βλαστοκυττάρων που λαμβάνονται από το μυελό των οστών του ασθενούς. Ο ιατρός αφαιρεί ένα μικρό ποσό μυελού και το περιστρέφει σε φυγόκεντρο προκειμένου να δημιουργήσει ένα ισχυρό διάλυμα που θα εγχυθεί στην πάσχουσα περιοχή. Στο παρελθόν, η χρήση βλαστοκυττάρων ήταν πολύ δύσκολη και δαπανηρή, σήμερα με νεότερες τεχνικές τα βλαστοκύτταρα μπορούν να ληφθούν εύκολα με απλή διαδικασία και να εφαρμοστούν θεραπευτικά στον ίδιο χρόνο.
Είναι η αναρρόφηση μυελού των οστών ή η ίδια η ένεση BMC επώδυνη;
Η διαδικασία γίνεται με συνδυασμό τοπικής αναισθησίας και μέθης (Monitored Αnaesthesia Care) με την βοήθεια εξειδικευμένου αναισθησιολόγου. Δεν υπάρχει καμιά ενόχληση και η μέθοδος στο σύνολο της είναι απόλυτα ανεκτή.
Γιατί να υποβληθώ σε θεραπεία με BMC;
Το BMC επιταχύνει τους φυσικούς μηχανισμούς επούλωσης του σώματος. Τα βλαστοκύτταρα του μυελού των οστών έχουν την ικανότητα να αναπαράγουν τους εαυτούς τους σε μια ποικιλία τύπων ιστών. Όταν επέλθει τραυματισμός, ο αριθμός των βλαστοκυττάρων που απαιτούνται για την αποκατάσταση είναι συχνά ανεπαρκής. Με το BMC, τα βλαστοκύτταρα παρέχονται στο σημείο της βλάβης σε μεγάλη αφθονία βοηθώντας φυσικά τον οργανισμό να επιτελέσει το έργο του.
Για ποιες παθήσεις ενδείκνυται το BMC;
Με βάση τις τρέχουσες επιστημονικές μελέτες και την κλινική εμπειρία, το BMC ενδείκνυται για μέτρια έως σοβαρή οστεοαρθρίτιδα., για σοβαρούς τραυματισμούς τενόντων και βαριές θλάσεις μυών. Σε σχέση με το PRP έχει πανομοιότυπες ενδείξεις αλλά επιλέγεται για τις περιπτώσεις που το PRP είχε φτωχά αποτελέσματα ή σε ειδικές συνθήκες όταν είναι επιθυμητή μια ταχύτερη θεραπεία.
Πώς γίνεται η θεραπεία;
Πρώτα, συλλέγεται μυελός των οστών από το πίσω μέρος του οστού της λεκάνης υπό την καθοδήγηση ακτίνων-Χ. Ο μυελός στη συνέχεια τοποθετείται σε μια μηχανή που ονομάζεται φυγόκεντρος, η οποία διαχωρίζει τα βλαστοκύτταρα και τα αιμοπετάλια από το υπόλοιπα συστατικά του αίματος. Σε δεύτερο χρόνο το διάλυμα αυτό και πάντα υπό καθοδήγηση ακτίνων-Χ ή υπερήχων, ενίεται στην πάσχουσα περιοχή. Μόλις το BMC εισαχθεί στο σημείο της βλάβης, τα αιμοπετάλια απελευθερώνουν παράγοντες ανάπτυξης που οδηγούν τα βλαστοκύτταρα σε διαφοροποίηση προς ώριμα τελικά κύτταρα τα οποία είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της πάσχουσας περιοχής.
Είναι το BMC μια πραγματική θεραπεία ή απλώς μια προσωρινή βοήθεια;
Σε αντίθεση με κορτιζόνη και τα αντιφλεγμονώδη που συγκαλύπτουν τα συμπτώματα χωρίς να θεραπεύουν, το BMC όπως και το PRP στοχεύει στην ρίζα του προβλήματος και στην πραγματική του αποκατάσταση.
Πόσες θεραπείες θα χρειαστώ;
Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται μόνο μία θεραπεία με BMC αναλόγως με το βαθμό της πάθησης. Το BMC συνήθως συνδυάζεται με θεραπείες PRP που ακολουθούν η οποίες ενισχύουν την συνολική προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος. Μια δεύτερη θεραπεία με BMC μπορεί να κριθεί σκόπιμη 12 μήνες ή και αργότερα από την πρώτη.
Πόσο γρήγορα μπορώ να επιστρέψω στις καθημερινές μου δραστηριότητες;
Για τις πρώτες 48-72 ώρες, μπορεί να υπάρχει αίσθημα βάρους στην περιοχή της θεραπείας που υποχωρεί μέσα στην εβδομάδα. Οι καθημερινές δραστηριότητες γίνονται χωρίς πρόβλημα από την επομένη μέρα της θεραπείας ενώ οι αθλητικές δραστηριότητες αποφεύγονται για δεκαπέντε ήμερες.
Ποιος δεν μπορεί να υποβληθεί στην θεραπεία;
Οι πάσχοντες από καρκίνο ή μεταστατική νόσο και ενεργή συστηματική λοίμωξη.
Σε πόσο καιρό φαίνονται τα αποτελέσματα;
Οι περισσότεροι ασθενείς παρατηρούν σημαντικό επίπεδο βελτίωσης άμεσα, άλλα ειδικά 2-6 εβδομάδες μετά το BMC. Μια δεύτερη κλίμακα βελτίωσης των συμπτωμάτων παρατηρείται μεταξύ 8 εβδομάδων και 6 μηνών.